Zmiękczacze i filtry do wody: zapewnij sobie czystą i zdrową wodę

Martwisz się o jakość wody, którą pijesz każdego dnia? Zanieczyszczenia, nadmiar wapnia czy chlor mogą nie tylko pogorszyć jej smak, ale też wpływać na Twoje zdrowie, a nawet… sprawność urządzeń domowych. Na szczęście jest na to remedium: nowoczesne zmiękczacze i filtry do wody. Na jakiej zasadzie działają i jaki wybrać? Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się więcej o skutecznych metodach filtracji, które zrewolucjonizują Twój domowy sposób korzystania z wody.

Jakość wody a zdrowie. Jakie znaczenie ma to, jaką wodę pijesz?

Czy można pić wodę prosto z kranu?

Czy można pić “kranówkę”? To pytanie nurtuje wielu z nas, zwłaszcza w kontekście rosnącej świadomości na temat zdrowia i ekologii. Odpowiedź na to pytanie zależy od wielu czynników, w tym od lokalizacji, stanu infrastruktury wodociągowej oraz zastosowanych metod oczyszczania wody. W wielu krajach rozwiniętych, w tym również w Polsce, woda kranowa jest na tyle dobrze przetwarzana, że można ją bezpiecznie pić bez dodatkowego filtrowania. Skomplikowane procesy ozonowania czy chlorowania skutecznie usuwają z wody większość szkodliwych substancji, w tym bakterie i wirusy. 

Niekiedy jednak przestarzałe rury mogą wydzielać metale ciężkie, np. ołów, które negatywnie wpływają na jakość wody. Zdarza się też, że woda zawiera dużo wapnia i magnezu, może być więc twarda, a to wpływa nie tylko na smak wody, ale i na działanie urządzeń AGD. W takich przypadkach, nawet jeśli “kranówka” jest zdatna do picia, warto stosować domowe systemy filtrujące, które poprawią jej smak i właściwości. Dlaczego warto to robić? Jak pisze Sylwia Majcher w reportażu dla portalu TVN24: “w cenie półtoralitrowej butelki mamy jakieś 300 litrów kranówki. Rezygnacja z wody w jednorazowej butelce oznacza, że zyskujemy co najmniej kilkaset złotych rocznie i w tym czasie produkujemy o kilka kilogramów plastiku mniej”. 

Świadomość zalet picia “kranówki” stale rośnie, czemu sprzyjają przeprowadzane w wielu miastach kampanie społeczne. Według TNS Polska po nieprzetworzoną wodę z kranu w 2021 roku bez obaw sięgało zaledwie 28% Polaków, z kolei według badania przeprowadzonego przez firmę Waterdrop w 2023 roku wynika, że po wodę z kranu lub filtrowaną sięgało aż 65,4%.

Oczyszczanie wody w domu – jak to zrobić? Najpopularniejsze metody filtracji wody

Oczyszczanie wody w domu to nie tylko sposób na poprawę jej smaku i bezpieczeństwo użytkowania, ale także krok ku bardziej świadomemu i zdrowemu stylowi życia. Metody filtracji wody, które stosujemy w naszych domach, możemy podzielić na trzy główne kategorie:

• fizyczne;
• chemiczne;
• biologiczne.

Każda z tych metod wykorzystuje inne mechanizmy działania w celu skutecznego usunięcia z wody niepożądanych substancji. 

• Filtracja fizyczna polega na usuwaniu zanieczyszczeń mechanicznych za pomocą barier, takich jak membrany bądź filtry węglowe, które zatrzymują cząsteczki większe od swoich porów. 
• Metody chemiczne, w tym chlorowanie czy używanie jonów srebra, polegają na neutralizacji mikroorganizmów i substancji organicznych, zmieniając ich strukturę chemiczną. 
• Filtracja biologiczna wykorzystuje procesy naturalne, w których mikroorganizmy rozkładają zanieczyszczenia organiczne. 

Jakie metody systemy filtracji należą do najbardziej popularnych? Sprawdźmy.

1. Napowietrzanie uzdatnianej wody

Napowietrzanie wody, znane również jako aeracja, jest procesem, w którym woda jest wzbogacana o tlen. Celem tego procesu jest usunięcie niepożądanych gazów rozpuszczonych, takich jak dwutlenek węgla, siarkowodór, a także lotnych związków organicznych, które negatywnie wpływają na zapach i smak wody. Dodatkowo, dzięki usunięciu CO2 zwiększa się pH wody, co może pomóc w kolejnych etapach uzdatniania, takich jak odżelazianie i odmanganianie. Metoda ta jest często stosowana jako pierwszy krok w procesie uzdatniania, przygotowując wodę do dalszych etapów oczyszczania.

2. Koagulacja wody

Koagulacja to proces, w którym drobne cząsteczki i koloidy zawieszone w wodzie są przekształcane w większe aglomeraty, które łatwiej jest usunąć w dalszych procesach oczyszczania. Dodatek substancji koagulujących, takich jak siarczan glinu czy chlorek żelaza, powoduje złączenie się drobnych cząstek w większe floki, które łatwo opadają na dno lub są usuwane w procesie filtracji. Koagulacja jest skuteczna w usuwaniu bakterii, jonów metali ciężkich oraz innych zanieczyszczeń, takich jak pestycydy czy wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne.

3. Sedymentacja wody

Sedymentacja to proces, który następuje po koagulacji i polega na usuwaniu zawiesin z wody poprzez ich opadanie. W tej metodzie korzysta się z grawitacji, aby cięższe cząsteczki osadzały się na dnie zbiornika. Sedymentacja jest szczególnie efektywna w usuwaniu glonów oraz innych zanieczyszczeń mechanicznych, które zostały sklastrowane w trakcie koagulacji. To kluczowy krok w przygotowaniu wody do kolejnych etapów filtracji.

4. Filtracja mechaniczna wody

Filtracja mechaniczna polega na usunięciu zanieczyszczeń stałych z wody poprzez przepuszczenie jej przez materiały filtracyjne, takie jak piasek kwarcowy, który może również wspierać rozwój biofilmu. Filtry mechaniczne są powszechnie stosowane zarówno w dużych stacjach uzdatniania wody, jak i w systemach domowych, gdzie używa się mniejszych filtrów narurowych. Są one kluczowe w oczyszczaniu wody z cząstek stałych i przygotowaniu jej do dalszego uzdatniania chemicznego czy biologicznego.

5. Wymiana jonowa

Wymiana jonowa to technika, w której niepożądane jony w wodzie, w tym jony wapnia czy magnezu, są zamieniane na te bardziej pożądane jony (np. sodu). To popularna metoda zmiękczania wody, która pozwala na przedłużenie żywotności urządzeń gospodarstwa domowego. Filtry wypełnione są żywicami jonowymiennymi, które selektywnie wymieniają jony, skutecznie redukując twardość wody.

6. Sorpcja

Sorpcja, często przebiegająca przy użyciu węgla aktywnego, to proces, w którym zanieczyszczenia są adsorbowane na powierzchni sorbentu. Węgiel aktywny jest wysoce efektywny w usuwaniu związków organicznych, które wpływają na smak i zapach wody, jak również chloru, pestycydów, i metali ciężkich. Jest to powszechnie stosowana metoda do poprawy jakości sensorycznej wody pitnej.

7. Procesy membranowe

Procesy membranowe, takie jak odwrócona osmoza, ultrafiltracja, nanofiltracja, i elektrodializa, są stosowane do głębokiego oczyszczania wody, włącznie z odsalaniem i demineralizacją. Systemy te są zdolne do zatrzymywania zanieczyszczeń na poziomie molekularnym i jonowym, co czyni je skutecznymi w eliminowaniu bakterii, wirusów, i innych drobnoustrojów.

8. Dezynfekcja wody

Dezynfekcja jest kluczowym etapem w uzdatnianiu wody, którego celem jest zniszczenie lub deaktywacja mikroorganizmów, w tym bakterii i wirusów. Stosuje się różne metody, takie jak chlorowanie, ozonowanie czy naświetlanie UV, które zapewniają bezpieczeństwo mikrobiologiczne wody pitnej. W warunkach domowych coraz częściej stosowane są lampy UV, które skutecznie eliminują mikroorganizmy bez dodawania do wody substancji chemicznych.

9. Odżelazianie i odmanganianie wody

Odżelazianie i odmanganianie to procesy, które są konieczne w miejscach, gdzie woda zawiera wysokie stężenia żelaza i manganu, które mogą powodować zabarwienie wody, osadzanie się kamienia oraz negatywnie wpływać na smak i zapach. Techniki te często wymagają użycia kilku metod filtracji, w tym napowietrzania, koagulacji oraz filtracji mechanicznej, aby efektywnie usunąć te metale z wody.

Jak wybrać właściwy system filtracji? Porady ekspertów

Wybór odpowiedniego systemu uzdatniania “kranówki” to decyzja, która wymaga nie tylko wiedzy na temat dostępnych na rynku technologii filtracji wody, ale przede wszystkim precyzyjnej analizy jakości wody. Jest to szczególnie istotne w przypadku osób, które czerpią wodę z własnych studni. Przed podjęciem decyzji o instalacji określonego typu uzdatniania “kranówki”, konieczne jest wykonanie kompleksowych badań fizykochemicznych wody z uwzględnieniem stężenia żelaza, manganu, ogólnej twardości wody, a także zawartości azotanów, azotynów, jonu amonowego, jak również odczynu pH, utlenialności, mętności oraz barwę i zapachu wody. Te parametry są niezwykle istotne do określenia, jakie zanieczyszczenia należy usunąć, aby woda była bezpieczna i przyjemna w smaku, a co za tym idzie – jakiego typu filtr zastosować.

W przypadku użytkowników korzystających z wody z sieci wodociągowej najczęściej w zupełności wystarczające jest określenie samego stopnia twardości wody – pozostałe parametry są wnikliwie monitorowane w miejskim wodociągu. Twardość wody, jak już wspomnieliśmy wcześniej, ma ogromny wpływ na jej smak i inne właściwości – twarda woda, czyli ta bogata w jony wapnia i magnezu, może powodować problemy z osadzaniem się kamienia, wpływać na skrócenie żywotności urządzeń AGD czy na pogorszenie stanu cery i włosów. Co w przypadku twardej wody? Zazwyczaj rozwiązanie jest zainstalowanie systemu zmiękczającego wodę, który poprzez proces wymiany jonowej skutecznie zmniejszy jej twardość.

Wybierając filtr, warto również zwrócić uwagę na inne, specyficzne potrzeby, takie jak np. usuwanie chloru, pestycydów czy innych związków organicznych, które może być realizowane przez filtry z węglem aktywnym. W przypadku potrzeby eliminacji bakterii i wirusów skuteczne będą systemy z ultrafioletową lampą dezynfekcyjną. W sytuacji, gdy woda wymaga intensywnego oczyszczenia, np. z soli bądź innych związków mineralnych, rozważyć można zastosowanie systemów odwróconej osmozy.

Najlepsze filtry do wody kranowej. Rodzaje i zastosowanie

Wiesz już, że wybór odpowiedniego filtra do wody kranowej jest ważnym krokiem w celu zapewnienia sobie i swojej rodzinie dostępu do czystej i zdrowej wody. Istnieje wiele rodzajów filtrów, każdy przystosowany do różnych potrzeb i problemów z jakością wody. Do wyboru masz między innymi proste filtry dzbankowe, zaawansowane systemy bazujące na osmozie, filtry nakranowe i wiele innych. Każdy typ ma swoje specyficzne zastosowania i efektywność w eliminowaniu konkretnych zanieczyszczeń. Instalując filtr, warto zwrócić uwagę na specyfikę lokalnego źródła wody oraz główne problemy, jakie system filtracji ma eliminować. Jak się w tym wszystkim połapać? Oto najpopularniejsze rodzaje filtrów do domowego uzdatniania wody.

Filtry mechaniczne

Filtry mechaniczne to podstawowe urządzenia służące do usuwania cząstek stałych z wody, takich jak żwir, piasek, rdza czy inne zawiesiny. Są niezbędne zwłaszcza tam, gdzie woda jest czerpana bezpośrednio ze studni i charakteryzuje się wysokim stopniem zanieczyszczenia mechanicznego. Filtry mechaniczne pracują na zasadzie bariery fizycznej, która zatrzymuje większe cząsteczki, chroniąc w ten sposób systemy wodociągowe oraz inne, bardziej zaawansowane filtry w kolejnych etapach oczyszczania.

Filtry odżelaziające i odmanganiające

Filtry odżelaziające i odmanganiające są przeznaczone do usuwania związków żelaza i manganu z wody. Nadmiar tych metali może prowadzić do problemów zarówno zdrowotnych, jak i użytkowych, takich jak nieprzyjemny metaliczny smak wody, zabarwienie prania czy osadzanie się kamienia w rurach i urządzeniach. Filtry te zazwyczaj wykorzystują procesy chemiczne lub fizykochemiczne, takie jak utlenianie żelaza i manganu do form nierozpuszczalnych, które następnie są łatwe do usunięcia.

zdjęcie: salon Elements Warszawa Elektonowa

Filtry węglowe

Filtry węglowe są jednymi z najpopularniejszych filtrów do domowego użytku. Wykorzystują aktywny węgiel, który efektywnie absorbuje chlor, związki organiczne oraz inne substancje, które mogą wpływać na smak, zapach i kolor wody. Dzięki temu woda staje się nie tylko zdrowsza, ale i bardziej przyjemna w smaku. Filtry węglowe są szczególnie polecane w miejskich systemach wodociągowych, w przypadku których chlorowanie jest standardową metodą dezynfekcji wody.

Filtry wykorzystujące zjawisko odwróconej osmozy

Filtry odwróconej osmozy to zaawansowane systemy filtracji, które pozwalają na usunięcie niemal wszystkich rodzajów zanieczyszczeń z wody, w tym minerałów, jonów soli, pierwiastków radioaktywnych, bakterii i wirusów. Działają na zasadzie przenikania wody przez półprzepuszczalną membranę, która zatrzymuje większość zanieczyszczeń. Filtry te są szczególnie polecane tam, gdzie istnieje potrzeba głębokiego oczyszczenia wody, na przykład w przypadku obaw o wysokie stężenie szkodliwych substancji lub mikroorganizmów.

Filtry zmiękczające

Filtry zmiękczające są skierowane do osób borykających się z problemem twardej wody, która jest bogata w jony wapnia i magnezu. Te minerały, choć nieszkodliwe dla zdrowia, mogą powodować szereg problemów użytkowych, takich jak kamień kotłowy czy szybsze zużycie sprzętu AGD. Filtry zmiękczające, działając na zasadzie wymiany jonowej, usuwają te minerały z wody, zastępując je jonami sodu, co skutkuje znacznym obniżeniem twardości wody. O tym systemie dowiesz się jeszcze więcej za chwilę.

Do czego służą zmiękczacze wody i jakie urządzenie wybrać?

Wysoki poziom twardości wody powoduje przede wszystkim kamień osadzający się w czajniku i na bateriach prysznicowych, na elementach sprzętów AGD, takich jak pralka, zmywarka czy ekspresy do kawy. Twarda woda nie działa korzystnie również na samą instalację wodociągową – z biegiem czasu przekroje rur znacznie się zmniejszają, przez co działają mniej efektywnie. Co jeszcze? Twarda woda sprawia, że trzeba korzystać z większej ilości proszku do prania, a nawet szamponu, gdyż detergenty słabiej się pienią. I chociaż spora ilość wapnia i magnezu w wodzie nie wpływa bezpośrednio na zdrowie, to może powodować przesuszanie się skóry i włosów czy łamanie paznokci. Jak sobie radzić z usunięciem kamienia z wody? Idealnym rozwiązaniem jest zmiękczacz wody. 

Jak działa zmiękczacz wody?

Na rynku dostępne są różne typy zmiękczaczy, ale niezależnie od ich konstrukcji, wszystkie składają się z kilku kluczowych komponentów.

• Ciśnieniowa butla z żywicą jonowymienną stanowi serce zmiękczacza. To zbiornik wypełniony specjalną żywicą, która poprzez proces wymiany jonowej usuwa z wody jony wapnia i magnezu, zastępując je jonami sodu. Dzięki temu procesowi woda staje się miękka.
• W zależności od modelu, zmiękczacze mogą być wykonane w formie kompaktowej (butla i pojemnik na solankę zamknięte są w jednej obudowie) lub jako systemy dwuelementowe (butla i zbiornik na solankę są oddzielnymi jednostkami). 
• System doprowadzenia wody surowej i system odprowadzenia wody zmiękczanej są niezbędne do właściwej cyrkulacji i przepływu wody przez urządzenie. System rozprowadzający solankę i wodę popłuczną jest istotny dla procesu regeneracji żywicy jonowymiennej.
• Głowica sterująca odpowiada za zarządzanie pracą zmiękczacza, regulując cykle oczyszczania i regeneracji żywicy. Nowoczesne głowice są programowalne, umożliwiają więc dopasowanie działania urządzenia do indywidualnych potrzeb gospodarstwa domowego oraz optymalizację zużycia soli i wody. 

Każdy z tych elementów musi być prawidłowo dobrany i skonfigurowany, by zmiękczacz wody działał efektywnie i bezawaryjnie. Przy wyborze tego typu urządzenia warto zwrócić uwagę na jakość poszczególnych komponentów, a także na renomę producenta – trwałość i niezawodność będą mieć niebagatelny wpływa na proces ulepszenia wody domowej.

Zainwestowanie w odpowiedni system filtracji wody pitnej to nie tylko krok ku poprawie zdrowia, ale także sposób na oszczędności w domowym budżecie, eliminując potrzebę kupowania butelkowanej wody. Wybierając zmiękczacz lub filtr, decydujesz się na długotrwałe rozwiązanie dla swojego domu. Czysta woda to nie tylko komfort, ale przede wszystkim zdrowie dla Ciebie i Twojej rodziny.